Bractwa Ław
Dwór Artusa w Gdańsku
Zainspirowane legendą o królu Arturze wznoszono w XIV wieku w różnych miastach hanzeatyckich Dwory Artusa, które służyły jako miejsca spotkań zamożnych szlachciców i kupców handlu zamorskiego. Historycznie Dwór Artusa w Gdańsku nie był pierwszym, ale ze względu na swoje prominentne położenie na Długim Targu, tuż obok Ratusza, oraz swoją okazałą architekturę był najsłynniejszym ze wszystkich hanzeatyckich Dworów Artusa.
Przez wieki ten imponujący, późnogotycki budynek halowy był siedzibą i miejscem spotkań Bractw Ław. Dziś, jako muzeum miasta Gdańska, jest również dostępny dla szerokiej publiczności. Fakt, że Bractwa Ław mogą regularnie odbywać swoje spotkania w Dworze Artusa, jest wynikiem i wyrazem pojednania polsko-niemieckiego i łączy je z miastem w poczuciu wdzięczności.
Pierwszy budynek
Pierwszy budynek gdańskiego Dworu Artusa powstał około 1350 roku w miejscu obecnego dworu. Nie zachowały się żadne ilustracje ani opisy jego wyglądu. Około 1370 roku przeprowadzono większe przebudowy lub nawet nową budowę, ale szczegóły również nie są znane. Ze względu na rozwój miasta, powodem tych prac było powiększenie powierzchni spotkań. Budowę Nowego Dworu Artusa rozpoczęto natychmiast po zniszczeniu poprzednich budynków przez pożary w latach 1476 i 1477, a ukończono ją i zainaugurowano w 1481 roku. Nowy Dwór Artusa został wykonany w stylu późnogotyckim. Inwestorem była Rada Miasta Gdańska.
Do połowy XV wieku Dwór Artusa w Gdańsku był przede wszystkim siedzibą arystokratycznego Bractwa św. Jerzego, które organizowało turnieje na wzór rycerzy Okrągłego Stołu. Wpływ Ław, założonych od 1481 roku, stawał się jednak coraz większy i doprowadził do tego, że Bractwo św. Jerzego wybudowało Dwór św. Jerzego i opuściło Dwór Artusa.
Od tego czasu Dwór Artusa był forum życia publicznego Gdańska. Prawo wstępu do Wielkiej Sali mieli również kupcy handlu zamorskiego i armatorzy, którzy stopniowo zmieniali obyczaje tej instytucji z rycerskich na mieszczańskie. Założyli nowe bractwa, które zrzeszyły się w tak zwanych ławach. Każda ława zajmowała swoje określone miejsce w Wielkiej Sali. Poprzez wystrój swojej ławy dziełami malarstwa i rzeźby każde bractwo realizowało swój program duchowy i artystyczny.
Dzięki udziałowi wybitnych gdańskich i europejskich artystów, to wnętrze zachowało swój charakter i w tej formie przetrwało do II wojny światowej.
Dwór Artusa w Gdańsku w 2024 roku
Odbudowa
Druga wielka katastrofa w historii dworu nastąpiła w końcowej fazie II wojny światowej, kiedy to podzielił on tragiczny los całego miasta. W wyniku ostrzału artyleryjskiego 28 marca 1945 roku dach spłonął doszczętnie, strona północna i fasady zostały znacznie uszkodzone, a około 70% sklepień zawaliło się.
Odbudowa Dworu Artusa została przeprowadzona w latach 1948–1997. W 1997 roku prawie wszystkie odnalezione po wojnie elementy wyposażenia powróciły do Wielkiej Sali. Rada Miasta i Muzeum zorganizowały uroczyste otwarcie obchodów milenijnych miasta Gdańska w Dworze Artusa.
Dziś każde z bractw Dworu Artusa organizuje w czteroletnim cyklu uroczyste spotkanie, które oprócz pielęgnowania tradycji służy spotkaniu ludzi różnych narodowości, przede wszystkim Polaków i Niemców. W ten sposób kontynuowana jest ponad 535-letnia tradycja gdańskiego Dworu Artusa.